اگر شما هم دچار خارش چشم شدهاید و نمیدانید علت آن چیست، تنها نیستید. خارش چشم یکی از شایعترین مشکلات چشمی است که میتواند در اثر عوامل مختلفی مانند آلرژی، خشکی چشم، آلودگی هوا یا استفاده طولانی از لنز ایجاد شود. در این مطلب، بهصورت کامل بررسی میکنیم که خارش چشم چیست، چه عواملی باعث آن میشود، چه زمانی میتواند خطرناک باشد و بهترین راههای درمان و پیشگیری آن چیست.
خارش چشم چیست؟
خارش چشم احساسی ناخوشایند و آزاردهنده است که فرد را به مالیدن یا بستن چشم وادار میکند. این وضعیت معمولاً ناشی از تحریک سطح چشم یا بافتهای اطراف آن است. خارش چشم ممکن است بهتنهایی یا همراه با علائمی مانند قرمزی، اشکریزش، تورم پلکها یا احساس سوزش بروز کند.
در بیشتر موارد، خارش چشم نشانه یک بیماری جدی نیست؛ اما گاهی میتواند نشانهای از التهاب، عفونت یا حساسیتهای چشمی باشد که نیاز به بررسی تخصصی دارد.
علل خارش چشم چیست؟
دلایل متعددی میتوانند باعث بروز خارش چشم شوند. در این بخش، مهمترین علل را به تفصیل بررسی میکنیم تا بهتر بتوانید عامل احتمالی را در خود یا اطرافیان تشخیص دهید.
۱. آلرژیها و حساسیتهای چشمی
یکی از رایجترین علل خارش چشم، آلرژی یا حساسیت چشمی (Allergic Conjunctivitis) است. این واکنش زمانی رخ میدهد که چشمها در تماس با مواد حساسیتزا قرار میگیرند. موادی مانند گرده گیاهان، گردوغبار، موی حیوانات خانگی یا لوازم آرایشی میتوانند باعث تحریک سیستم ایمنی شوند و خارش، قرمزی و اشکریزش ایجاد کنند.
این نوع خارش معمولاً دوطرفه است (هر دو چشم درگیر میشوند) و اغلب با علائمی مانند تورم پلک و عطسه همراه است. در فصلهای بهار و پاییز، بروز این نوع حساسیت بیشتر دیده میشود.
۲. خشکی چشم (Dry Eye Syndrome)
زمانی که غدد اشکی نتوانند مقدار کافی اشک با کیفیت مناسب تولید کنند، سطح چشم خشک میشود. این خشکی باعث تحریک و در نهایت خارش چشم میشود.
خشکی چشم بیشتر در افرادی دیده میشود که مدت طولانی از کامپیوتر یا موبایل استفاده میکنند، در محیطهای خشک کار میکنند یا از لنزهای تماسی استفاده دارند. افزایش سن و برخی داروها نیز میتوانند نقش داشته باشند.
۳. التهاب پلک (بلیفاریت)
بلیفاریت (Blepharitis) یکی دیگر از علل مهم خارش است. در این حالت لبههای پلک دچار التهاب میشوند که معمولاً با پوستهریزی و احساس سنگینی در پلکها همراه است.
این مشکل ممکن است ناشی از عفونت باکتریایی، چربی زیاد پوست یا بیماریهای پوستی مانند درماتیت سبورئیک باشد.
۴. عفونتها و التهابهای چشمی
برخی عفونتهای ویروسی یا باکتریایی، مانند ورم ملتحمه (Conjunctivitis)، میتوانند موجب خارش، قرمزی و ترشح شوند. در نوع ویروسی معمولاً چشمها به هم میچسبند و احساس سوزش و سفتی در پلکها وجود دارد.
در چنین شرایطی، مالیدن چشم میتواند باعث گسترش عفونت شود، بنابراین باید از تماس مستقیم دست با چشم خودداری کرد.
۵. تحریکات محیطی
آلودگی هوا، دود سیگار، گردوغبار، مواد شیمیایی یا حتی کلر موجود در آب استخر میتوانند از عوامل محرک سطح چشم باشند. تماس مداوم با این مواد میتواند باعث تحریک قرنیه و خارش مداوم شود.
کار کردن در محیطهای دارای تهویه خشک یا نور زیاد صفحهنمایش نیز میتواند این حالت را تشدید کند.
۶. لنزهای تماسی و بهداشت نامناسب چشم
استفاده طولانی از لنزهای تماسی یا شستوشوی غیربهداشتی آنها یکی از عوامل شایع خارش چشم است. تجمع رسوبات روی لنز باعث تحریک سطح قرنیه و واکنش آلرژیک میشود.
همچنین خوابیدن با لنز یا استفاده از محلولهای غیراستاندارد میتواند این وضعیت را بدتر کند.
علائم شایع خارش چشم
- احساس خارش و سوزش مداوم در یک یا هر دو چشم
- قرمزی یا التهاب در سفیدی چشم
- اشکریزش بیش از حد یا بالعکس خشکی چشم
- تورم پلکها
- حساسیت به نور
- احساس وجود جسم خارجی یا ماسه در چشم
- پوستهریزی در اطراف پلکها
در بیشتر موارد، این علائم خفیف هستند؛ اما اگر همراه با درد، تاری دید یا ترشحات چرکی باشند، باید جدی گرفته شوند.
نور طبیعی چقدر در دید کودکان تاثیر دارد؟
در این مطلب به تاثیر نور طبیعی بر دید کودکان پرداختهایم
آیا خارش چشم خطرناک است؟
در بیشتر موارد خارش چشم بیخطر است و با مراقبتهای خانگی برطرف میشود. اما در برخی شرایط ممکن است نشانهای از مشکلات جدیتر مانند التهاب قرنیه یا عفونتهای ویروسی باشد.
در صورت بروز علائم زیر، مراجعه به پزشک ضروری است:
- کاهش ناگهانی بینایی
- درد شدید در چشم
- ترشحات غلیظ و زردرنگ
- تورم قابلتوجه پلکها
- حساسیت شدید به نور
درمان خارش چشم (روشهای خانگی و پزشکی)
درمان به علت زمینهای بستگی دارد. در ادامه روشهای کاربردی و ایمن معرفی میشود اما درمان اصلی باید توسط پزشک متخصص به شما اعلام شود.
درمانهای خانگی خارش چشم:
- شستوشوی چشمها با آب تمیز و خنک برای کاهش تحریک
- استفاده از کمپرس سرد روی پلکها
- پرهیز از مالیدن چشمها
- اجتناب از تماس با مواد آلرژیزا مانند گرده و دود
- حفظ رطوبت هوا در منزل با دستگاه بخور
درمانهای دارویی برای خارش چشمها:
- قطرههای اشک مصنوعی برای خشکی چشم
- قطرههای ضدحساسیت یا آنتیهیستامین در موارد آلرژیک
- پمادهای آنتیبیوتیک در صورت وجود عفونت باکتریایی
- استفاده محدود از قطرههای کورتونی طبق تجویز پزشک
کی باید به چشمپزشک مراجعه کرد؟
اگر خارش چشم بیش از چند روز ادامه پیدا کرد یا با علائم شدیدی مانند درد، ترشح، تاری دید یا تورم همراه بود، باید به چشمپزشک مراجعه شود. همچنین در صورتیکه از لنز تماسی استفاده میکنید و دچار خارش ناگهانی شدهاید، باید فوراً معاینه شوید تا احتمال عفونت یا التهاب قرنیه بررسی گردد.
برای دریافت مشاوره و همچنین رزرو نوبت میتوانید از لینکهای زیر استفده کنید. پزشکان متخصص بیمارستان تخصصی چشم تریتا آماده ارائه مشاورههای لازم هستند.
عوامل مؤثر بر بروز خارش چشم و راههای پیشگیری
- اجتناب از تماس با مواد آلرژیزا (گردوغبار، موی حیوانات، گرده گیاهان)
- شستوشوی منظم دستها و صورت
- تمیز نگهداشتن لوازم آرایش چشم و تعویض دورهای آنها
- رعایت بهداشت لنزهای تماسی و استفاده از محلول استاندارد
- استفاده از عینک آفتابی در محیطهای پرگردوغبار یا بادی
- حفظ رطوبت محیط با دستگاه بخور در فصول خشک
جمعبندی مطلب خارش چشم
خارش چشم میتواند دلایل متنوعی داشته باشد؛ از آلرژیهای ساده تا التهاب و عفونتهای جدی. شناخت علل اصلی و انجام مراقبتهای خانگی در بسیاری از موارد به بهبود سریع کمک میکند.
با این حال، در صورت تداوم خارش یا بروز علائم غیرمعمول، بهترین اقدام مراجعه به پزشک متخصص است تا علت دقیق مشخص و درمان مناسب انجام شود.
در بیمارستان تخصصی چشم تریتا، معاینه کامل چشم و بررسی علت خارش با استفاده از تجهیزات دقیق انجام میشود تا درمان مؤثر و مطمئن برای شما انتخاب شود.
سوالات متداول در مورد خارش چشم
خیر، خارش چشم میتواند به دلیل خشکی، التهاب پلک، عفونت یا تحریکات محیطی نیز رخ دهد.
در موارد خفیف، بله. استفاده از کمپرس سرد، اشک مصنوعی و پرهیز از مالیدن چشم میتواند مؤثر باشد.
بله، مالیدن چشم میتواند باعث التهاب بیشتر یا انتقال عفونت شود.
در کودکان باید سریعتر بررسی شود، زیرا ممکن است نشانه حساسیت یا عفونت باشد.
با رعایت بهداشت شخصی، پرهیز از مواد آلرژیزا و انجام معاینات دورهای چشم میتوان از بروز آن جلوگیری کرد.
منابع:
