پتوز چشم چیست و چرا باید به آن توجه کنیم؟ پتوز چشم یا افتادگی پلک بالایی یکی از مشکلات شایع در چشم‌پزشکی است که می‌تواند هم ظاهر چشم را تحت تأثیر قرار دهد و هم عملکرد بینایی را محدود کند. این مشکل ممکن است از بدو تولد (پتوز مادرزادی) وجود داشته باشد یا در طول زندگی ایجاد شود (پتوز اکتسابی). درمان پتوز چشم در صورت شدت بالا معمولاً جراحی است و در کلینیک تریتا این عمل به‌صورت عمل بلفاروپلاستی انجام می‌شود. انتخاب درمان مناسب و به‌موقع می‌تواند از عوارضی مانند تنبلی چشم در کودکان جلوگیری کند و کیفیت دید و زیبایی چشم را در بزرگسالان بهبود بخشد. در این مقاله، به بررسی دقیق پتوز چشم، علل، علائم، روش‌های تشخیص، درمان و جزئیات عمل بلفاروپلاستی در کلینیک تریتا می‌پردازیم.
پتوز چشم چیست؟
پتوز چشم یک بیماری مستقل نیست، بلکه نشانه‌ای است از تغییر در عملکرد عضلات، اعصاب یا ساختار پلک. این مشکل می‌تواند از بدو تولد همراه فرد باشد یا بعدها و در اثر شرایط مختلف ایجاد شود.
پتوز مادرزادی
پتوز مادرزادی از همان زمان تولد دیده می‌شود. علت اصلی آن ضعف یا رشد ناکامل عضله لواتور (بالابرنده پلک) است. اگر شدت این نوع پتوز زیاد باشد، می‌تواند مانع ورود نور کافی به چشم کودک شود و در نتیجه رشد بینایی طبیعی کودک مختل گردد. این حالت در صورت عدم درمان به موقع، ممکن است باعث آمبلیوپی (تنبلی چشم) شود.
پتوز اکتسابی
برخلاف پتوز مادرزادی، پتوز اکتسابی در طول زندگی ایجاد می‌شود. شایع‌ترین نوع آن پتوز ناشی از افزایش سن است. در این حالت، به مرور زمان تاندون یا عضله پلک دچار شل‌شدگی می‌شود و پلک پایین می‌افتد. اما پتوز اکتسابی فقط به پیری مربوط نمی‌شود؛ عواملی مثل آسیب‌های عصبی، بیماری‌های عضلانی، جراحی‌های چشم یا حتی ضربه هم می‌توانند باعث آن شوند.
علائم پتوز چشم
علائمی وجود دارند که نشان‌گر پتوز چشم در افراد هستند. در ادامه این علائم را به صورت کامل با هم بررسی می‌کنیم.
علائم ظاهری پتوز در چشم
واضح‌ترین علامت پتوز، پایین آمدن پلک بالاست. گاهی پلک آن‌قدر پایین می‌آید که تقریباً تمام مردمک را می‌پوشاند. خیلی از بیماران برای جبران این افتادگی ناخودآگاه ابروهایشان را بالا می‌برند یا سرشان را کمی به عقب می‌گیرند تا دید بهتری پیدا کنند.
علائم بینایی و تاثیر بر دید
وقتی پلک افتاده جلوی مردمک را بگیرد، میدان دید محدود می‌شود. این موضوع در بزرگسالان ممکن است مشکلاتی مثل سختی در مطالعه، رانندگی یا کارهای روزانه ایجاد کند. در کودکان، این وضعیت جدی‌تر است، چون می‌تواند باعث ضعف دائمی بینایی در چشم مبتلا شود.
علل پتوز چشم در افراد مختلف چیست؟
پتوز دلایل مختلفی دارد که بسته به سن بیمار و شرایط زمینه‌ای متفاوت هستند.
مشکلات مادرزادی و تکاملی
در پتوز مادرزادی، علت اصلی رشد ناقص یا اختلال در عملکرد عضله بالابرنده پلک است. این نوع پتوز معمولاً از همان بدو تولد وجود دارد و ممکن است یک یا هر دو چشم را درگیر کند.
ضعف یا آسیب عضلات و اعصاب
گاهی مشکل به دلیل آسیب اعصاب کنترل‌کننده عضلات پلک رخ می‌دهد. به‌طور مثال آسیب عصب اکولوموتور یا بیماری‌هایی مثل میاستنی گراویس می‌توانند عامل پتوز باشند. در این شرایط، افتادگی پلک معمولاً با علائم دیگری مثل ضعف عمومی عضلات یا دوبینی همراه است.
بیماری‌ها و شرایط زمینه‌ای
برخی بیماری‌های سیستم عصبی، وجود تومور در ناحیه پلک یا کاسه چشم، یا آسیب‌های ناشی از ضربه هم می‌توانند باعث پتوز شوند. در چنین مواردی، درمان فقط بر روی پلک متمرکز نیست، بلکه باید علت زمینه‌ای هم بررسی و مدیریت شود.
افزایش سن و عوامل محیطی
شایع‌ترین دلیل پتوز در بزرگسالان بالای ۵۰ سال، افزایش سن است. با گذشت زمان، عضلات و تاندون‌های پلک ضعیف‌تر می‌شوند و پلک به‌تدریج پایین‌تر قرار می‌گیرد. این حالت که «پتوز اینولوشنال» نام دارد، معمولاً به‌صورت دوطرفه دیده می‌شود.
روش‌های تشخیص پتوز چشم
برای تشخیص پتوز چشم علاوه بر علائمی که پیش از این گفتیم از روش‌های زیر نیز می‌توانید استفاده کنید:
معاینه بالینی توسط چشم‌پزشک
اولین و مهم‌ترین روش تشخیص پتوز، معاینه بالینی است. چشم‌پزشک با بررسی میزان افتادگی پلک، تقارن چشم‌ها و وضعیت مردمک می‌تواند شدت پتوز را مشخص کند.
آزمایش‌ها و بررسی‌های تکمیلی
در برخی موارد، پزشک برای شناسایی علت اصلی پتوز، تست‌های بیشتری مثل تصویربرداری مغز و کاسه چشم یا آزمایش‌های خون درخواست می‌کند. این بررسی‌ها به‌ویژه زمانی لازم هستند که پتوز ناگهانی ایجاد شود یا همراه با علائم عصبی باشد.
درمان پتوز چشم
درمان افتادگی پلک یا همان پتوز چشم به روش‌های مختلفی صورت می‌گیرد. در ادامه روش‌های مختلف درمان پتوز چشم را بررسی می‌کنیم.
درمان‌های غیرجراحی در موارد خفیف
در موارد خفیف، اگر پتوز تاثیری بر بینایی نگذارد، معمولاً نیاز فوری به درمان نیست. پزشک ممکن است تنها معاینه‌های دوره‌ای را پیشنهاد کند. در کودکان، گاهی درمان‌های کمکی مثل استفاده از عینک‌های خاص یا پچ‌گذاری روی چشم سالم برای پیشگیری از تنبلی چشم به‌کار می‌روند.
جراحی پتوز چشم (بلفاروپلاستی در تریتا)
وقتی پتوز متوسط تا شدید باشد یا بر میدان دید تاثیر بگذارد، درمان اصلی عمل جراحی است. هدف جراحی این است که پلک به جایگاه طبیعی خودش برگردد و عملکرد بینایی و ظاهر چشم بهبود پیدا کند. در کلینیک تریتا، جراحی پتوز با روش بلفاروپلاستی انجام می‌شود که یکی از موثرترین و استانداردترین شیوه‌ها برای اصلاح افتادگی پلک است.
عمل پتوز در کلینیک تریتا
برای درمان پتوز چشم، کلینیک تریتا از روش استاندارد و موثر عمل بلفاروپلاستی استفاده می‌کند. این جراحی به اصلاح افتادگی پلک بالایی کمک می‌کند، عملکرد بینایی را بهبود می‌بخشد و ظاهر چشم را جوان‌تر و بازتر نشان می‌دهد.
مزایای عمل بلفاروپلاستی عبارت‌اند از:
- اصلاح افتادگی پلک و بهبود میدان دید
- بهبود ظاهر چشم‌ها و افزایش جذابیت چهره
- نتایج پایدار و موثر در بیشتر بیماران
- ایمن و استاندارد، با کمترین عوارض و دوران نقاهت کوتاه
برای اینکه در مورد این عمل اطلاعات بیشتری به دست آورید می‌توانید به لینک زیر مراجعه کنید
چرا کلینیک تخصصی چشم پزشکی تریتا؟
کلینیک تریتا با بهره‌گیری از تیم جراحان باتجربه و متخصص، امکانات پیشرفته و ارائه نمونه‌کارهای موفق، به‌عنوان یکی از مراکز معتبر در زمینه جراحی پلک شناخته می‌شود. در این مرکز، بیماران می‌توانند با خیال راحت برای درمان پتوز چشم اقدام کنند.
نوبت‌گیری و مشاوره
برای دریافت مشاوره تخصصی و رزرو وقت عمل بلفاروپلاستی در کلینیک تریتا، کافی با شماره تلفن‌های کلینیک تماس بگیرید
جمع‌بندی مطلب پتوز چشم چیست؟
پتوز چشم یکی از مشکلات شایع پلک است که می‌تواند در کودکان باعث تنبلی چشم شود و در بزرگسالان علاوه بر تأثیر بر میدان دید، ظاهر چشم را نیز تحت تأثیر قرار دهد. تشخیص دقیق و درمان به‌موقع اهمیت زیادی دارد. در موارد شدید، عمل پتوز چشم (بلفاروپلاستی) بهترین راهکار است. در کلینیک تریتا، این عمل با جدیدترین روش‌ها و توسط جراحان متخصص انجام می‌شود تا هم عملکرد بینایی و هم زیبایی چشم‌ها بهبود یابد.
سوالات متداول در مورد پتوز چشم
پتوز چشم به افتادگی پلک بالایی گفته می‌شود که می‌تواند یک یا هر دو چشم را درگیر کند. دو نوع اصلی دارد:
پتوز مادرزادی: از بدو تولد وجود دارد و معمولاً به دلیل ضعف یا رشد ناقص عضله لواتور ایجاد می‌شود.
پتوز اکتسابی: در طول زندگی ایجاد می‌شود و معمولاً ناشی از افزایش سن، آسیب عصبی، بیماری‌های عضلانی یا ضربه است.
در کودکان، رایج‌ترین علت پتوز، ضعف عضله لواتور یا مشکلات مادرزادی است. این مشکل می‌تواند یک چشم یا هر دو چشم را درگیر کند. اگر درمان نشود، می‌تواند باعث تنبلی چشم (آمبلیوپی) شود و بینایی کودک را تحت تأثیر قرار دهد.
بله، پتوز مادرزادی قابل درمان است، اما در بیشتر موارد نیاز به عمل جراحی بلفاروپلاستی دارد. درمان به موقع اهمیت زیادی دارد تا از عوارض بینایی مانند آمبلیوپی جلوگیری شود.
در موارد خفیف، ممکن است تنها معاینات دوره‌ای یا روش‌های غیرجراحی کافی باشد. اما در موارد متوسط تا شدید، عمل پتوز چشم (بلفاروپلاستی) بهترین و موثرترین روش درمان است که هم عملکرد بینایی و هم ظاهر پلک را بهبود می‌بخشد.
عمل بلفاروپلاستی معمولاً تحت بی‌حسی موضعی یا در موارد خاص تحت بی‌هوشی انجام می‌شود. در این روش، جراح عضله یا تاندون پلک را تقویت می‌کند تا پلک به جایگاه طبیعی خود برگردد. این عمل علاوه بر اصلاح افتادگی، باعث بهبود ظاهر چشم‌ها نیز می‌شود.
معمولاً تورم و کبودی پلک‌ها طی ۷ تا ۱۰ روز کاهش می‌یابد و بیشتر بیماران بعد از دو هفته می‌توانند فعالیت‌های روزمره خود را از سر بگیرند. نتایج نهایی عمل پس از ۴ تا ۶ هفته مشخص می‌شود.
در اکثر موارد، عمل بلفاروپلاستی نتایج پایدار و طولانی‌مدت دارد، اما در برخی بیماران به دلیل ضعف عضله یا عوامل زمینه‌ای ممکن است مقداری افتادگی دوباره رخ دهد. بررسی‌های دوره‌ای توسط چشم‌پزشک توصیه می‌شود.
پتوز واقعی ناشی از ضعف عضله لواتور است و ممکن است در هر سنی رخ دهد. افتادگی پلک ناشی از سن معمولاً به دلیل شل شدن پوست و تاندون‌های پلک ایجاد می‌شود و بیشتر بر ظاهر اثر می‌گذارد تا عملکرد بینایی.
همه عمل‌های جراحی ممکن است عوارض مختصری داشته باشند. در عمل بلفاروپلاستی، شایع‌ترین عوارض شامل تورم، کبودی و قرمزی پلک است که معمولاً طی چند هفته برطرف می‌شود. عوارض جدی بسیار نادر هستند و با انتخاب جراح متخصص و کلینیک مجهز می‌توان احتمال آن‌ها را به حداقل رساند.
افتادگی پلک باعث محدودیت میدان دید شده اس
پتوز باعث ظاهر خسته یا نامتقارن چشم‌ها شده است
وضعیت عمومی سالم دارند و قادر به جراحی هستند
این افراد می‌توانند با مشاوره تخصصی، بهترین نتایج را از عمل بلفاروپلاستی دریافت کنند.
