یووئیت چشم یک التهاب در بافتهای داخلی چشم است که میتواند بینایی را تهدید کند و زندگی روزمره را تحتتأثیر قرار دهد. اگر شما یا یکی از نزدیکانتان با درد چشم، قرمزی یا کاهش دید روبهرو شدهاید و شک دارید دلیلش یووئیت باشد، این مطلب از تریتا برای شما نوشته شده. در ادامه از تعریف و انواع «بیماری یووئیت چشم» شروع میکنیم، علائم را با جزئیات میگوییم، روشهای تشخیص و همه گزینههای درمان یووئیت چشم را شرح میدهیم .
یووئیت چشم چیست؟
یووئیت به التهاب یوئا (uvea) گفته میشود؛ یوئا شامل عنبیه (iris)، جسم مژگانی (ciliary body) و مشیمیه (choroid) است. وقتی این لایهها ملتهب شوند، علائمی مثل درد، قرمزی، تاری دید ظاهر میشود. یووئیت میتواند محدود به قسمت جلویی چشم (یووئیت قدامی) باشد یا نواحی میانی یا عقبی را نیز درگیر کند؛ در مواردی التهاب همه نواحی را میگیرد که به آن پانیووئیت گفته میشود.
یووئیت یک بیماری واحد نیست؛ مجموعهای از شرایط با علل متفاوت است. از عفونتها تا بیماریهای خودایمنی. نحوه درمان و پیشآگهی تا حد زیادی بستگی به علت و محل التهاب دارد.
اگر شما نیز این علائم را دارید همین حالا برای دریافت مشاوره و رزرو وقت اقدام کنید:
پزشکان با تجربه و متخصص تریتا شما را در مسیر درمان این بیماری همراهی خواهند کرد.
تقسیمبندی انواع یووئیت (چگونه دستهبندی میشود؟)
یووئیت قدامی
درگیری عنبیه و جسم مژگانی است؛ شایعترین شکل یووئیت و معمولا با قرمزی، درد و حساسیت به نور همراه است.
یووئیت میانی
التهاب عمدتا در منطقه زجاجیه یا محل اتصال آن به شبکیه است؛ علامت بارز، وجود ذرات شناور در میدان دید (Floaters) و کاهش دید است.
یووئیت خلفی
مشیمیه یا بخشهای شبکیه درگیر میشوند؛ ممکن است با لکههای شناور، کاهش دید مرکزی و گاها درد خفیف همراه باشد.
پانیووئیت
التهاب وسیع که چندین بخش چشم را همزمان درگیر میکند و معمولاً نیاز به درمان سریع و جدی دارد.
علائم یووئیت چشم: چگونه یووئیت را تشخیص دهیم؟
علائم یووئیت چشم بسته به محل و شدت التهاب متغیرند، اما رایجترین نشانهها عبارتند از:
- تاری و کاهش دید: از خفیف تا شدید، بسته به ناحیه درگیری.
- قرمزی چشم و احساس سوزش یا درد: مخصوصا در یووئیت قدامی درد بیشتر حس میشود.
- حساسیت به نور (فوتوفوبیا): نور روشن باعث درد یا ناراحتی چشم میشود.
- وجود ذرات شناور (floaters) یا نقطههای معلق در میدان دید: مخصوصا در یووئیت میانی/خلفی.
- کاهش توانایی دید در یک چشم یا هر دو چشم به صورت ناگهانی یا تدریجی.
الگوی شروع علائم میتواند حاد (ناگهان) یا مزمن/عودکننده باشد. هر کاهش ناگهانی در دید یا درد چشم جدید باید به چشمپزشک ارجاع داده شود.
علل یووئیت چشم: چرا این التهاب رخ میدهد؟
علل یووئیت را میتوان در سه دسته کلی قرار داد:
۱. علل عفونی
برخی باکتریها، ویروسها، قارچها یا انگلها (مثل توکسوپلاسموز) میتوانند باعث یووئیت شوند. در این موارد درمان باید شامل درمان عامل عفونی هدفمند (آنتیبیوتیک، ضدویروس یا ضدانگل) باشد.
۲. علل خودایمنی یا سیستمیک
بیماریهایی مانند اسپوندیلوآرتروپاتیهای (بیماریهای التهابی روماتیسمی مزمن) مرتبط با HLA-B27، سارکوئیدوز، بیماری Behçet و برخی بیماریهای روماتولوژیک میتوانند موجب یووئیت شوند. در این موارد علاوه بر کنترل التهاب چشمی، ارزیابی و درمان بیماری سیستمیک ضروری است.
۳. عوامل دیگر
داروها (داروهای القا کننده)، تروما، یا علت نامشخص (ایدیوپاتیک)، گاهی علت دقیقی پیدا نمیشود و تشخیص «یووئیت ایدیوپاتیک» داده میشود.
شناخت علت مهم است چون درمان اختصاصی تفاوت دارد و برخی داروها مانند سرکوبکنندههای ایمنی تنها در موارد غیرعفونی کاربرد دارند.
تشخیص یووئیت چشم: چه آزمایشهایی لازم است؟
تشخیص با معاینه دقیق چشمپزشکی شروع میشود و ممکن است شامل موارد زیر باشد:
معاینه با Slit-lamp
بررسی آبمروارید، سلول و فلوکول در اتاق قدامی، و ارزیابی عنبیه و جسم مژگانی.
برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد آب مروارید و نحوه درمان آن به لینک زیر مراجعه کنید:
معاینه با گشاد کردن مردمک و ارزیابی شبکیه (Fundus exam)
برای بررسی التهاب در پشت چشم و هرگونه ضایعه شبکیه یا مشیمیه.
آزمایشهای کمکی خون و آزمایشهای سیستمیک
HLA-B27، تستهای التهابی (CRP, ESR)، و آزمایشهای اختصاصی بر اساس شک بالینی
تصویربرداری چشم
OCT (توپوگرافی اپتیکال)، فلوئورسئین آنژیوگرافی یا در موارد مشکوک به عامل عفونی، PCR از مایع زلالی میتواند کمککننده باشد.
تشخیص علت و شدت التهاب راهنمای تصمیم درمانی است؛ بعضی موارد نیاز به ارزیابیهای بینرشتهای دارند.
درمان یووئیت چشم: راهنمای مرحلهای و کامل
هدفهای درمان: کاهش التهاب، محافظت از بینایی و درمان علت در صورت وجود. نکته مهم این است که درمان فقط باید توسط پزشک متخصص انجام شود و خود شما نباید برای درمان اقدام کنید.
درمان موضعی
- کورتیکواستروئیدهای موضعی (قطره): پایه درمان در بسیاری از یووئیتهای قدامی؛ التهاب را سریع کاهش میدهند.
- سیکلوپلژیکها (قطرههای گشادکننده مردمک): درد ناشی از اسپاسم مژگانی را کاهش میدهند و از تشکیل چسبندگی بین لنز و عنبیه جلوگیری میکنند.
درمان سیستمیک
- استروئیدهای خوراکی
- داروهای کاهنده ایمنی
درمان اختصاصی در یووئیت عفونی
در صورت شناسایی عامل عفونی، درمان ضدویروسی یا آنتیبیوتیک مناسب شروع میشود و ممکن است نیاز به تجویز ترکیبی با کورتیکواستروئید باشد (با احتیاط و زیر نظر متخصص).
درمانهای تزریقی/ایمپلنتی و جراحی
- تزریق داخلچشمی: برای رساندن دارو به صورت مستقیم به محل التهاب.
- ایمپلنتهای دارویی: در موارد مزمن که نیاز به تجویز طولانیمدت استروئید موضعی وجود دارد.
- ویترکتومی: در مواردی که زجاجیه ملتهب یا کدر شده یا برای کنترل عوارض شبکیه لازم باشد.
عوارض احتمالی یوئیت چشم
اگر یووئیت درمان نشود یا مکررا عود کند، عوارضی ممکن است رخ دهد که شامل:
- آبمروارید (کاتاراکت)
- افزایش فشار داخل چشم و گلوکوم
- آتروفی یا اسکار شبکیه و کاهش دائمی بینایی
- چسبندگی عنبیه یا سایر تغییرات ساختمانی چشم
عوارض بستگی به علت، محل درگیری و شدت التهاب دارد؛ در بسیاری از موارد تشخیص زودهنگام و درمان مناسب میتواند از بروز عوارض جلوگیری کند.
اگر شما نیز این علائم را دارید همین حالا برای دریافت مشاوره و رزرو وقت اقدام کنید:
پزشکان با تجربه و متخصص تریتا شما را در مسیر درمان این بیماری همراهی خواهند کرد.
پیگیری و مراقبت طولانیمدت
پیگیری منظم با چشمپزشک ضروری است چون یووئیت ممکن است عود کند یا نیاز به تنظیم درمان داشته باشد. در مواردی که علت سیستمیک تشخیص داده میشود، همکاری بین چشمپزشک و متخصص روماتولوژی یا بیماریهای عفونی حیاتی است. بیمار باید بداند چه علائمی (مثل افت سریع دید یا درد شدید) نیازمند مراجعه فوریاند.
جمعبندی
یووئیت چشم یک وضعیت التهابی است که از خفیف تا شدید متغیر است و میتواند بینایی را در معرض خطر قرار دهد. شناخت علائم یووئیت چشم، مراجعه سریع به چشمپزشک و شروع درمان مناسب، چه موضعی و چه سیستمیک یا اختصاصی برای عفونتها، نقش کلیدی در حفظ بینایی دارد. پیگیری منظم، همکاری بینتخصصی و آگاهی بیمار از علائم هشداردهنده بهترین راه برای کاهش عوارض و بهبود کیفیت زندگی است.
سوالات متداول درباره «یووئیت چشم»
در صورت تشخیص دیرهنگام یا درمان ناکافی، بله یووئیت میتواند منجر به کاهش دائمی بینایی یا کوری شود. اما بسیاری از موارد با درمان بهموقع قابلکنترلاند.
خود یووئیت به معنی التهاب داخلی چشم واگیردار نیست، اما اگر علت آن یک عفونت (مثلا ویروسی یا باکتریال) باشد، آن عامل عفونی ممکن است قابل انتقال باشد؛ تشخیص علت توسط پزشک لازم است.
بستگی به علت و شدت دارد؛ برخی حملات حاد ممکن است با چند هفته درمان برطرف شوند، ولی در موارد مزمن یا مرتبط با بیماری سیستمیک، درمانهای بلندمدت و پیگیری ماهانه ممکن است لازم باشد.
بله؛ در کودکان تشخیص ممکن است دیرتر انجام شود و برخی علل و نحوه پاسخ به درمان متفاوت است؛ ارزیابی تخصصی و پیگیری دقیق در کودکان اهمیت ویژه دارد.
در برخی موارد کنترل بیماری زمینهای (مثلا درمان بیماریهای روماتیسمی یا عفونی) و پیگیری منظم میتواند خطر عود را کاهش دهد، اما در بعضی افراد امکان عود وجود دارد و نیاز به مدیریت طولانیمدت هست.
منابع:
